Kadı Mürsel Camii

Doğal ve Kültürel Miras Cami

Cami Konya’nın Meram ilçesine bağlı Şükran Mahallesi’nin sınırlarında yer alan Mimar Muzaffer Caddesi'nin üzerindedir. Günümüzde Konya’da Hükümet Konağı civarındaki Hacı Hasan Camii duvarında bulunan inşa kitabesinden anlaşıldığına göre Karamanoğlu II. Mehmed Bey dönemi devlet adamlarından Kadı Mürsel adıyla bilinen Celaleddin Mürsel b. El-hac Mustafa tarafından 1409 yılında inşa ettirilmiştir. Caminin banisi Kadı Mürsel, Karamanoğlu II. Mehmed Bey zamanında kazasker olarak görev yapmıştır. Fatih Sultan Mehmet, II. Bayezid ve III. Murad devri vakıf kayıtlarında camiden başka yanında bir medrese ve bir hangâh (tekke) bulunduğu da anlaşılmaktadır. Kadı Mürsel vakfına tescil edilen bu küçük külliyenin çevresindeki 13 dükkândan başka Konya ve civarında farklı bölgelerden vakıf gelirleri bulunuyordu. II. Bayezid döneminde hangâh, medrese ve caminin harap olduğu ve caminin tamir edildiği anlaşılmaktadır. Cami, XVIII. yüzyılda bir ara Bayraklı Camii olarak da anılıyordu. Caminin batısında bulunan iki katlı medrese en son 1905 yılında tamir edilmiştir ve 1912 yılında yıkılarak yakın bir noktada yeniden inşa edilmiştir. Daha sonra mülkiyeti özel idareye geçen medrese 1932 yılında satılmış ve yıkılarak ortadan kaldırılmıştır. Mehmet Önder, caminin banisi Kadı Mürsel’in mezarının da bu caminin bitişiğinde olduğu ve onun da yıkılarak ortadan kaldırıldığını kaydetmektedir. Caminin kitabesinin bir tamir sırasında Konya Hükümet Konağı’nın güneybatısındaki Hacı Hasan Camii’ne taşınması bu caminin de Kadı Mürsel tarafından inşa ettirildiği şeklinde anlaşılmasına neden olmuştur. Hacı Hasan Camii’nin sonraki tamir kitabesinde de bu yanlış aynen devam ettirilmiştir. Ancak Hacı Hasan Camii’nin ilk kez, Türkiye Selçukluları döneminde XIII. yüzyılda mescid olarak ve yanında bir han ile birlikte Hoca Hasan-ı Sultanî isimli biri tarafından yaptırıldığı tespit edilmiştir. Muhtemelen cami daha sonra Hacı Hasan Camii şeklinde anılmaya başlanmıştır.

Uzun tarihi geçmişinde sık sık tamir edilen cami, orijinal mimari özelliklerini büyük oranda kaybederek günümüze ulaşmıştır. Halen ibadete açık olan cami XX. yüzyıl mimari özellikleri taşımaktadır. Moloz taştan dikdörtgen planlı olarak inşa edilmiştir ve taş duvarları ahşap hatıllarla desteklenmiştir. Caminin tavan örtüsü ahşap olup üzerindeki kırma çatısı kiremit ile örtülüdür. Kıble (güney) yönünde mihrabın üst kısmında küçük bir aydınlatma penceresi bulunmaktadır. Doğu ve batı taraflarında altlı üstlü, küçük ve büyük dikdörtgen ikişer pencere ile kuzey tarafındaki giriş kapısının sağ ve solunda birer ve üst kısımda ayrıca üç penceresi daha mevcuttur. Doğu tarafında bulunan minaresi tuğladan inşa edilen cami tek şerefelidir. Caminin içinde kuzeyde ahşap bir mahfil bulunmaktadır. İç mekânda herhangi bir süsleme bulunmamaktadır. Ahşap minberi ile vaaz kürsüsü ve mermer mihrabı orijinal değildir. Cami en son 2010 yıllında esaslı bir restorasyon geçirdi. Caminin avlusundaki şadırvan ise son restorasyon sırasında yeni inşa edilmekte ve tarihi bir özellik taşımamaktadır. İlk inşasında cami ile birlikte yaptırılan hangâh ve medrese ise günümüze ulaşmamıştır.

Yararlanılan Kaynaklar

Aköz, A. (2013). Kadı Mürsel (Hacı Hasan Camii), Konya Ansiklopedisi, Konya: Konya Kültür: 8; Aşıkpaşazade. (1332). Tevârih-i Âl-i Osmân’dan Aşıkpaşazade Tarihi. İstanbul; Aşıkpaşazade. (2003). Osmanoğulları’nın Tarihi. (K. Yavuz ve M. Saraç, Hazırlayan). İstanbul; Konya İl Merkezi Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Envanteri. (2010). Kadı Mürsel Camii. Konya: Bahçıvanlar Basım; Konyalı, İ. H. (2007). Abideleri ve Kitabeleriyle Konya Tarihi. Konya: Yeni Kitap Basımevi; Önder, M. (1971). Mevlâna Şehri Konya (Tarihi Kılavuz). Ankara: Konya Turizm Derneği;Yaşa, A. (1996). Anadolu Selçukluları Döneminde Türk-İslam Şehri Olarak Konya (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.