Atabinen, Reşit Saffet

Kişi Sivil Toplum Kuruluşu Yöneticisi

(1884 – 1965)

Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun kurucu üyelerinden, Türk siyasetçi, diplomat, tarihçi, yazar Reşit Saffet Atabinen, Sarıyer’de annesinin babası Bedestânî Mustafa Efendi’nin konağında dünyaya geldi (1884). Annesi Fatma Saliha Hanım, Babası Mızıka-i Hümayun eski Miralayı Saffet Bey’dir. Küçük yaştan itibaren aldığı terbiye ve eğitimler neticesinde, çok iyi derecede Fransızca bilen, entelektüel bir devlet adamı oldu. Yaptığı işlerle, bilgi ve birikimi ile Mustafa Kemal’in takdirlerine nail oldu ve Nutuk’un Fransızca’ya çevrilmesi görevi kendisine verildi. Henüz 21 yaşında iken, Fransa - Paris’teki Ecole Libre de Science Politiques'ten yüksek ihtisas diplomasını üstün başarı derecesi ile alarak, akabinde vatana döndü ve Tütün Rejisi Komiserlik Kalemi Mütercimliği görevini üstlendi. Aynı zamanda İngilizce ve Fransızca olarak yayın yapan Levant Herald gazetesi başyazarlığı, Sadrazam Avlonyalı Ferit Paşa’nın özel kalem müdürlüğünü de başarı ile yürütmeye başladı. Hayatı boyunca hep birden fazla alanda çalışarak, birikim ve öngörülerini doğru bir şekilde yönlendirdi, böylelikle birçok alanda öncü konumda oldu. Türk Tarih Kurumu’nun kuruluşunda ilk genel sekreter Reşit Saffet oldu. Kurucularından olduğu Türk Seyyahin Cemiyeti’nin 1923 yılındaki kuruluşundan 1965 yılına kadar 42 yıl boyunca kurumun başkanlığını üstlendi, hatta kuruluş aşamasında kurumun merkezi olan Galata Adalet İşhanı’ndaki mülkün beş sene boyunca kirasını kendisi ödedi. Bunların yanı sıra ülkenin uluslararası tanıtımı için birçok sergi, kongre ve seminerler düzenlendi, çeşitli eserler kaleme aldı. Kendisinin 31 adet Fransızca, 11 adet Türkçe kitabı bulunmaktadır. En önemli eseri, 1934 yılında kaleme aldığı, “Turizm’in Harsî, Siyasî ve İktisadî Faydaları” isimli kitabıdır. Bunların yanı sıra Fransızca ve Türkçe yüzlerce yazısı bulunmaktadır. Eşi Serasker Mehmet Rıza Paşa’nın torunu ve Şükrü Paşa ile Kevser Hanım’ın kızı Nurhayat Hanım’dır. Çocukları, Nükhet, Mustafa ve Gültekin’dir. Reşit Saffet Atabinen 2. 02. 1965’te vefat etti.

Yararlanılan Kaynaklar

Altıntaş, A. K. ve Şahin, F. (2007). Reşit Saffet Atabinen (1884-1965) ve Türk Turizmine Katkıları, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 26(42): 9-36; Atabinen, R. S. (Kara Şemsi Reşit)(1934) Turizm’in Harsî, Siyasî ve İktisadî Faydaları. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Klöbü Neşriyatından, No. 48; Eyice, S., “Reşid Saffet Atabinen” (1965). Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, 276-279, (Ocak-Nisan 1965); Koçu, R. E. (1965), İstanbul Ansiklopedisinde “Atabinen”’den naklen Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, (Ocak-Nisan 1965): 276-279; Siyavuşgil, S. E. “Reşid. Saffet Atabinen” (1965), Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, (Ocak-Nisan 1965): 276-279; Taşdemir, T. (2017). Mustafa Gümüştekin Atabinen Röportajı, TURING Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, Aralık 2017 Sayı: 392.